1-31 Mart Kolorektal (Kalın Bağırsak) Kanseri Farkındalık Ayı
Mart Ayı Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı
Mart ayı, Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı olarak kabul edilmektedir. Bu özel ay boyunca, kolorektal kanserin farkındalığını artırmak, erken taramanın önemini vurgulamak ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesine yönelik çeşitli faaliyetler düzenlenmektedir. Bu amaç doğrultusunda, kalın bağırsak, rektum ve anüs kanserlerine yakalanma riskini azaltabilecek tedbirlerin alınması teşvik edilmektedir.
Kolorektal Kanser Nedir?
Kolorektal kanserler, dünyada ve ülkemizde yaygın olarak görülen kanser türlerinden biridir. Ülkemizde, hem erkeklerde hem de kadınlarda en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Dünya genelinde her yıl 1,9 milyon yeni kolorektal kanser vakası kaydedilmekte ve 900 binden fazla ölüm vakası yaşanmaktadır. Kolorektal kanser vakalarının büyük bir kısmı, 50 yaş ve üzerindeki bireylerde görülmektedir.
Kolorektal kanserlerin en tehlikeli özelliği, genellikle belirti vermeden ilerlemeleridir. Bu nedenle, erken evrede yapılan tarama testleri büyük önem taşımaktadır. Erken teşhis ile kolorektal kanserin tedavi edilebilirliği artmakta, ölüm oranları ise önemli ölçüde azalmaktadır.
Kolorektal Kanser Taraması ve Erken Teşhis
Ülkemizde, 50-70 yaş arasındaki bireyler için Kolorektal Kanser Taraması Ulusal Standartları uygulanmaktadır. Bu yaş aralığındaki kadın ve erkeklere, Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) tarafından ücretsiz olarak iki yılda bir "Gaitada Gizli Kan Testi" uygulanmaktadır. Ayrıca, 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Tarama testi sonucunda pozitif sonuç veren bireyler, ileri tetkik için ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir.
Kolorektal Kanser Risk Faktörleri
- Aşırı kilo ve obezite,
- Fiziksel inaktivite,
- Yüksek miktarda işlenmiş et ve kırmızı et tüketimi,
- Sigara ve alkol kullanımı,
- Diyabet ve insülin direnci,
- Ailede kolorektal kanser öyküsü,
- Kalın bağırsak polipleri veya inflamatuvar bağırsak hastalıkları öyküsü,
- İleri yaş ve genetik yatkınlık gibi faktörler kolorektal kanser riskini artırmaktadır.
Kolorektal Kanser Belirtileri
Kolorektal kanserin belirtileri genellikle geç fark edilmekte, hastalık belirti verene kadar ilerlemektedir. Görülen bazı belirtiler şunlardır:
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik (ishal veya kabızlık),
- Rektal kanama,
- Dışkının siyah veya koyu kahverengi renkte olması,
- Karın ağrısı, şişkinlik veya gaz şikayetleri,
- Bilinçsiz kilo kaybı,
- Yorgunluk, kansızlık (anemi).
Kolorektal Kanser Tanısı ve Tedavisi
Kolorektal kanserin erken tanısı, tedavi sürecinde büyük bir fark yaratmaktadır. Tarama testleri sayesinde polipler ve erken evre kanserler tespit edilebilir, böylece kanser gelişimi önlenebilir. Erken evrede tedaviye başlanan kolorektal kanserin iyileşme şansı daha yüksektir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapiler bulunmaktadır.
Kolorektal Kanserlerden Korunma Stratejileri
Kolorektal kanserlerin önlenmesinde en önemli adım, düzenli tarama testleridir. Bunun yanı sıra, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları benimsemek de koruyucu bir etki yaratmaktadır:
- Sağlıklı kiloda kalmak ve bu kiloyu sürdürmek,
- Kırmızı et ve işlenmiş et tüketimini sınırlamak,
- Daha fazla sebze, meyve ve tam tahıl tüketmek,
- Düzenli fiziksel aktivite yapmak,
- Sigara ve alkol kullanmamak.
Unutmayın: Kolorektal Kanserlerden Korunmak Sizin Elinizde
Sağlıklı beslenin, düzenli egzersiz yapın, tarama testlerinizi ihmal etmeyin. Kolorektal kanser, erken teşhis ve sağlıklı yaşam tarzı ile önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Sağlığınız için gerekli adımları atmak, hayati önem taşımaktadır.
